Vermoeidheid

Iedereen is wel eens moe. Zeker na een dag extra lichamelijke of geestelijke arbeid. Vermoeidheid is het signaal dat er hersteltijd nodig is. Bij een goede gezondheid ben je met één of twee nachten slapen weer helemaal fit: Je hebt dan een goede balans tussen belasting en belastbaarheid. Je zou kunnen zeggen dat je energetische huishoudboekje klopt. Je kunt dit vergelijken met geld. Als je net zo veel uitgeeft als er binnenkomt blijft je financiële huishoudboekje in balans.

In onderstaand plaatje zie je hoe de aansturing van je lijf werkt en hoe de balans gehouden kan worden. De sympaticus kant is de ‘actie’ kant waar alle lichaamsprocessen er op gericht zijn om energie aan te maken om direct weer uit te geven.  Feitelijk met maar 1 doel: vluchten of vechten. Je kunt op je klompen aanvoelen dat je niet altijd ‘aan’ kunt staan. Zo kun je niet meer geld uitgeven dan je hebt. Af en toe moet je weer bijtanken. Dat gebeurt via de ‘parasympaticus’  kant of wel herstelkant.

Herstellen doe je via slapen, eten, ademhalen en uitscheiden (van afvalstoffen). Wat veel mensen zich overigens niet realiseren is dat herstel ook energie kost. Het eten moet namelijk eerst verteerd worden (wat aanvankelijk energie kost) voordat het energie gaat opleveren. Heb je meer uitgegeven dan goed voor je is, dan duurt herstel langer. Er treedt dan namelijk schade op in het lichaam die ook hersteld moet worden.  In de vergelijking met geld: Als je te veel geld hebt uitgegeven sta je rood bij de bank. Die berekent jou vervolgens een flinke rente door waardoor je uiteindelijk duur uit bent:  je betaalt immers meer dan je oorspronkelijk te veel had uitgegeven. Belangrijk dus om je energetische huishoudboekje op orde te krijgen.

Op zoek naar de oorzaak
Allereerst is het belangrijk op zoek te gaan naar de oorzaak. Soms is die bekend, maar helaas is dat niet altijd het geval.

Bekende oorzaken zijn:

• Te veel energie uitgeven door te hard werken met onvoldoende pauze-momenten.
• Verstoring van het bioritme door te laat naar bed gaan en/of te vroeg opstaan, te weinig uren slaap.
• Te veel activiteit in de avonduren zoals: laat sporten, intensieve gesprekken voeren, laptop of smartphone gebruik (blauw licht).
• Herstel na ziekte en operaties.
• Ingrijpende levensgebeurtenissen zoals verlies van een dierbare, verhuizing, verlies van werk.
• Te veel stimulerende voedingsmiddelen nemen zoals cafeïne, alcohol, te veel suiker.
• Onvolwaardige voeding t.a.v. eiwitten, vetten, koolhydraten, vezels, vitaminen/mineralen en/of een slechte opname daarvan.

Als je geen idee hebt wat bij jou de oorzaak zou kunnen zijn en/of je last hebt van fysieke klachten dan is het raadzaam een afspraak met je huisarts te maken.

Wat je er zelf aan kunt doen
Net als bij je financiële huishoudboekje, kun je ook bij je energetische huishoudboekje naar de inkomsten en uitgaven kijken. En dan hebben we het over voeding én leefstijl.

De inkomsten
Je kunt letterlijk gaan kijken wat je lichaam binnenkomt.
– Past de voeding bij jouw spijsverteringskracht? Een grote lap biefstuk met gebakken aardappelen en sla is topsport voor je lijf. Niet handig als je moe bent. Je kunt dan beter een stoofpotje met een klein beetje vlees en groenten nemen en weinig aardappelen of vervanging.
– Past hetgeen je eet bij jouw bouw? Een grofgebouwde bouwvakker heeft andere voeding nodig dan een tenger danseresje…
– Hoe is jouw opname? Je kunt wel gezond eten, maar als de omstandigheden niet optimaal zijn, dan kan dat gevolgen hebben voor de vertering en opname van voedingsstoffen.
– Hoeveel tijd neem je voor ontspanning en herstel?

De uitgaven
Ook hier kun je letterlijk naar je energie uitgaven kijken.
– Bewegen is oké, maar intensief bewegen is niet aan te raden bij grote vermoeidheid.
– Hoe is je ontlastingspatroon? Zo verlies je bij afwijkende ontlasting zoals diarree en brijachtige ontlasting onnodig energie.
– Hoe zit het met de emotionele  belasting? Sommige akkefietjes kunnen als een blok op je maag liggen en kosten bakken met energie. Bovendien is dat niet goed voor je vertering. Het is dan raadzaam om daar hulp bij te zoeken.

Met de volgende 10 stappen zet je een flinke stap in de juiste richting:

Stap 1. Drink warm water
Water drinken is goed voor je buik. Kies voor water op kamertemperatuur of warmer.

Stap 2. Kauw grondig
Neem de tijd voor je maaltijden en tussendoortjes. Eet rustig en kauw goed.

Stap 3. Eet licht en warm
Je verzwakte spijsvertering zal opbloeien van warme gerechten.

Stap 4. Beperk prikkelende vezels
Sommige plantaardige producten bevatten relatief veel prikkelende (onoplosbare) vezels. Als je deze tijdelijk beperkt of laat staan, krijgt je buik de kans te herstellen.

Stap 5. Kies voor lichte combi’s
Bij buikklachten is het zinvol (tijdelijk) voor licht verteerbare voedselcombinaties te kiezen.

Stap  6. Vermijd ‘te’
Alles waar ‘te’ voor staat is extra belastend voor je spijsvertering. Denk hierbij aan te koud, te zout, te zoet en te droog eten en drinken.

Stap 7. Eet regelmatig
Verdeel je eten goed over de dag, bijvoorbeeld drie maaltijden per dag.

Stap 8. Snoep puur natuur
Snelle suikers uit de suikerpot, snoep en koek  helpen je buik niet te herstellen. Kies voor natuurlijk zoet.

Stap 9. Strooi milde kruiden
Gebruik milde (tuin)kruiden zoals peterselie, basilicum, dille, oregano, rozemarijn en munt.

Stap 10. Verzorg je spijsverteringskracht
Is het je wel eens opgevallen dat een zwaar verteerbaar gerecht (pizza met kaas, stamppot met worst) de ene keer beter valt dan de andere keer? De reden is dat onze verteringscapaciteit wisselt. Als je fit bent, is er meer energie beschikbaar voor je spijsvertering dan bij vermoeidheid.

Wil jij graag fit worden, zelf de regie in handen houden en graag wat hulp, volg dan het traject EnergieEHBO.